Ezberçelenler: Geçen yüzyılda bildiklerimizi yerle bir eden isimler

Yazı Özge DİNÇ

İnsan toplulukları ezberlerine uygun yaşar. Böyle rahat eder, böyle yargılar ve böyle yaşayıp ölür. Normlara bu denli bağlı olan toplulukların ezberlerini bozan isimlere fazlasıyla düşkün olması ise nereden bakarsak bakalım, tuhaftır. Çünkü bu topluluklar, yanındaki sıra dışı kişiyi asla kabul etmeyecektir, oysa bu kişi ona bir 'ün' kadar uzaksa önceden reva gördüğü eziyetlerin hepsini unutacak ve her lafı açıldığında anmak üzere baş köşeye yerleştirecektir onu.

Ezberbozan isimler, önce toplumların rahatsız edici fi gürleri olur. Çünkü bildiğimizden farklı şeyler söylemektedirler, böylece rahatımızı bozar, koltuklarımızı bizi düşürecek kadar sarsarlar. Bu isimler, ancak bu karşı propagandaya sabreder ve fi kirlerinin altyapısını oluşturabilirlerse hak ettikleri yeri elde edebilir. Ki ezberbozan birinin fi kirlerinin çelişkili bir biçimde sonunda bir ezbere dönüşmeyeceği ne malumdur: Örneğin Freud'un zamanla bazı savlarının yanlışlanması bile onun fi kirlerini ezberleyenleri düşündürmez hale gelir. Yüz yıl boyunca unutulan Tesla hakkında yapılan daimi olumlu propaganda onun ne yaptığını hiç araştırma gereği duymayanlara bile her sohbette şunu dedirtir: "Aslında ampulü Edison bulmadı, Tesla'ya haksızlık etmişti." Yani ezberbozanlar, var olanı değiştirir ve sonunda yeni ezberler yaratır. Elbette yeni isimler gelinceye dek.

Pablo Picasso