Apaçi Savaşlarının Hikayesi

Yazı: Ege Görgün

"Günümüzde yabancı düşmanlığı tavan yapmış durumda. Umarım Apaçi Savaşları'nın bu gerçek hikâyesi, sadece farklı kültürleri eğitip karşılıklı anlayış sağlamakla kalmaz; şimdi ve gelecekte vereceğimiz kararlarda sürekli yüzleşmek zorunda olacağımız tarihsel sorumluluklarımız konusunda da daha büyük bir algı yaratmayı başarır."

San Carlos, Apaçi topluluğunda yaşayan Douglas Miles Sr.'ın kitabın önsözünde yer alan bu sözlerine katılmamak elde değil. Ne de olsa iki şey öğretti hayat bize: Bir; tarihi kazananlar yazar. İki; kazananlar her zaman haklı değildir. Aynı zamanda Vahşi Batı'yla ilgili en büyük yanılgımızın sebebini de açık eder bu durum. Kovboyların kahraman, Kızılderililerin düşman olduklarına inandırılmamızdan bahsediyoruz. İşin aslı şu: Beyazlar Yeni Dünya'ya geldiler, Kızılderililerin elinde ne var ne yoksa aldılar ve onları öldürdüler, tecrit ettiler. Hastalıktan, açlıktan kırılmalarına neden oldular, soylarını tükenme noktasına getirdiler.

Kovboy filmlerinde de yıllarca farklı hikâyeler anlatıldı bize. John Wayne'in şahsında hayat bulan 'Beyaz Amerika' cesur, fedakâr, becerikli ve âlicenaptı. Dört dörtlük bir kahramandı. O filmlerin çoğunun altına imza atan, beyazperdede binlerce Kızılderili öldüren büyük yönetmen John Ford ise yıllar sonra nedamet getirdi: "Şunu kabul edelim ki onlara çok kötü davrandık. Bu bizim için bir lekedir. Haksızlık yaptık, çaldık, öldürdük, katlettik, her şeyi yaptık. Ama onlar bir tek beyaz adam öldürdüğü zaman, aman Tanrım, ordular çıkageldi."

John Ford gibi Kızılderililer'in uğradığı haksızlıkların farkında olan başka sinema insanları da vardı. Hayatı boyunca Kızılderililer'in mücadelesine maddi manevi yardımlar yapan Marlon Brando, 'Baba' filmiyle kazandığı Oscar'ı reddetmişti bu uğurda. Üstüne üstlük törene bir bildiri okuması için kendi yerine 'Küçük Tüy' adlı bir Kızılderili kadını yollamıştı, Brando. Ethan Hawke ve Greg Ruth tarafından araştırılıp kaleme dökülen Indeh bugüne kadar alışık olduğumuzun aksine, Kızılderililer'in hikâyesini beyaz adamın gözünden anlatmak yerine Chiricahua Apaçileri'nin verdiği özgürlük mücadelesini, Apaçiler'in penceresinden bakarak anlatıyor. Sadece Amerikan tarihinin en müthiş karakterlerini resmetmekle kalmıyor, Apaçi Savaşları'nın ruhani ve duygusal sonuçlarını da gözler önüne seriyor. Kültürel farklılıklar, savaşın dehşeti, barış arayışı ve sonsuz intikam duygusu gibi temalara kayda değer bir bakış açısı sunuyor. Hepsi bir yana, cesur olmaya zorlanıp tamamen savaşa sürüklense de insanlığını koruyan bir halkın portresini çiziyor.