Dünyayı değiştiren saat ve John Harrison

John Harrison geri dönüp beş yıl çalıştı ve H-1 adını verdiği sarkaçlı saatlerden ilham alan ilk saatini üretti. H-1 ortaya çıkıp görünür olduğunda, şaşkınlık uyandırdı. Kendisinden önce yapılan saatlere hiç benzemiyordu, garip görünüşüyle kendisinden sonra üretilen saatlere de hiç benzemedi. İlk şaşıran da Edmond Halley oldu. Saatin (Harrison'un tanımıyla boylam zamanölçeri) tanıtımı, Boylam Kurulu yerine Kraliyet Cemiyeti'ne tanıtımı yapıldı. Toplam 34 kilo ağırlığındaki H-1, John Harrison refakatinde Portekiz'e yapılan ilk kısa deniz yolculuğu testini başarıyla geçti; kaptanın övgülerini ve deniz kuvvetleri yönetiminin desteğini aldı.

Bu büyük bir fırsattı. Boylam Kurulu'ndan destek almak mümkündü, ancak John Harrison mükemmeliyetçi tavrıyla kurul üyelerini şaşkınlığa sürükledi, saatini savunmak yerine kötüledi ve daha iyi bir saat yapmak için destek istedi. Boylam Kurulu o sırada John Harrison'a destek olabilecek üyelerden oluşuyordu ve isteğini onaylamakta sakınca görmediler.

Uzun süren çalışmalar sonrası 1741'de ortaya H-2 çıktı. Devrimci yeniliklere sahip bu saat, karada yapılan zorlu testlerin hepsini geçti. Ancak mükemmeliyetçi bir insan olan John Harrison bu saatten de hoşnut değildi. Saatini savunmak yerine kusurlarını açıkladığı bir konuşma yaptı ve yine daha iyisini yapabileceğini belirtti. H-2 bu nedenle denize hiç çıkmadı. Bu arada George Graham ödünç aldığı H-1'i dükkânında sergiliyordu. H-1'i görmek için aralarında Ferdinand Berthoud gibi Fransa ve İsviçre'den gelen dönemin ünlü saat ustaları da vardı.

Bu arada seneler hızla ilerliyordu: H-3'ün yapımına başladığında 48 yaşında olan Harrison'ın bu saati bitirmesi 19 yılını aldı. İki yılda bir kule saati yapan, dokuz yılda dünya saat tarihini değiştiren ölçüde yenilikler barındıran iki deniz saati üreten Harrison'ın H-3 için böylesine zaman harcamasına tarihçiler bir açıklama getiremiyor.

(Toplam 753 parçadan oluşan H-3 üzerindeki yenilikler günümüzdeki termostatlarda ve sıcaklık kontrol aletlerinde kullanılıyor. Günümüzde yaygın olarak kullanılan kafesli rulmanın ilk örneği de bu saatte mevcuttu.) Harrison, 1755'te H-3'ün yapım aşamalarını anlattığı toplantıda H-4'ten de söz etti. Kurul bu her daim mükemmeli arayan Harrison'a ödeme yapmayı kabul etti.

John Harrison aradan geçen 19 yılda Boylam Kurulu'nun karşısına beş kez çıktı ve her defasında 500 sterlinlik bir ödeme aldı. John Harrison'ı destekleyen Kraliyet Cemiyeti ona Copley Madalyası verdi ve cemiyete üyelik teklif etti. Fakat Harrison saat yapımcılığına daha fazla zaman ayırmak için üyeliği kabul etmedi. Ancak zor şartlarda yaşıyordu, eşi hastaydı, bir oğlu ve kızı ölmüş, geriye kendisine ömrü boyunca yardım eden tek oğlu William kalmıştı

BİZE ULAŞIN