Esquire Sergi Rehberi Ocak’25

Derleyen Ece Büyükçolpan Nerede? 1851.gallery Türk resim sanatının en önemli figürlerinden Osman Hamdi Bey'in öğrencisi, 1914 Kuşağı ressamlarımızdan Avni Lifij'in fotoğrafları, fotoğraflanmalarının üzerinden geçen 100 yılın ardından ilk kez küratörlüğünü Dr. Necmi Sönmez'in üstlendiği 'Affedersiniz ama sanat bir kodak fotoğrafı değildir' sergisiyle gün yüzüne çıkıyor. Sergi, ressam Avni Lifij'in 1900'lerde İstanbul'da, ardından 1920'lerde Ankara'da çektiği fotoğraflardan oluşuyor. 1914 Kuşağı olarak bilinen sanatçıların hangi koşullarda yaşadıklarını, çalıştıklarını belgeleyen bu fotoğraflar Avni Lifij'in henüz yazılmamış olan Türk sanatı tarihindeki ayrıcalıklı yerinin altını çiziyor. Sergi, ressam-fotoğrafçılar kuşağının önde gelen üyesi ve modernizmin savunucusu olan Avni Lifij'i geniş odaklı bir sorgulamanın ortasına yerleştiriyor: Lifij bu fotoğrafları acaba sanatına araç olarak mı, yoksa amaç olarak mı üretmişti? Ne zaman? 'Affedersiniz ama sanat bir kodak fotoğrafı değildir', 18 Ocak'a kadar; Pazartesi-Cuma saat 10.00-17.00 arası; Cumartesi günleri ise randevu ile 1851.gallery'de ziyaret edilebilir. Nerede? Dirimart Pera Sanatçı Gabriela Těthalová'nın İstanbul'daki ilk kişisel sergisi 'Hiperbol Yükseliş', Fransız şair ve eleştirmen Mallarmé'nin 'Düzyazı (Des Esseintes için)' başlıklı eserinden ilham alıyor. Sanatsal pratiği müziğin yazılı formlarıyla karşılaştırmalara dayalı resimle ilgili sorgulamalarla başlayan Těthalová, ritmin müzikte, edebiyatta, şiirde ve görsel sanatlarda rolünü araştırarak bilinçli olarak erişilmesi zor olan estetik değerleri temel alan soyut eserler yaratmanın yollarını arıyor. Těthalová'nın kompozisyonları, özgün şekilde inşa edilmiş uzamsal cebirsel yapıları, detaylarda beliren çiçeksi ve somut formların ipuçlarıyla harmanlıyor. Bunu yaparken Těthalová, çağımızın karmaşık estetiğini mistikleştirmek yerine, soyutlamayla ilgili fikirleri disiplinler ve kuşaklararası bir bakış açısıyla yeniden kurmayı amaçlıyor. İstanbul'daki ilk kişisel sergisi 'Hiperbol Yükseliş'te Těthalová, resimlerin yanı sıra malzeme, resim, performans ve dil arasındaki ilişki ağını daha derinlemesine yansıtmak için yerleştirmelere de yer veriyor. Sanatçı, resmin bir tür kayıt aracı olarak anlaşılması durumunda neler olabileceğini sorguluyor; böylelikle farklı bilgi evrenlerinin ortak köklerine dair izlenimler sunan Uzay Ağları, Çoğul Kökler, Büyü Aygıtları ve Çiçek Anatomileri gibi soyut evrenler yaratarak bilinmeyene ve keşfedilmemişe karşı hem merakımızı canlı tutuyor hem de onlara yönelik sezgisel bir anlayış geliştirmemize zemin hazırlıyor. Ne zaman? 'Hiperbol Yükseliş', 8 Ocak-16 Şubat tarihleri arasında Salı-Cumartesi saat 10.00-19.00 arası; Pazar günleri 12.00-19.00 arası Dirimart Pera'da görülebilir. Nerede? Arter Sanatçı Maaria Wirkkala'nın 52. Venedik Bienali kapsamında 2007 yılında sergilenen ve aynı yıl Arter Koleksiyonu'na dahil edilen 'Karaya Çıkmak Yasaktır' adlı yerleştirmesi, Nilüfer Şaşmazer'in küratörlüğünde ilk kez İstanbul'daki izleyicisiyle buluşturuluyor. Çocukluğunu anavatanı Finlandiya'nın güneyindeki Helsinki ve kuzeyindeki Laponya ile İtalya'nın Venedik kenti arasında geçiren Maaria Wirkkala, bu coğrafyaların daimi bir değişkenlik içinde olan su, hava ve ışık gibi unsurlarını 1980'lerden bugüne sürdürdüğü sanatsal üretiminin merkezinde konumlandırıyor. 'Karaya Çıkmak Yasaktır', kırık cam parçalarından 'sandolo' adı verilen bir deniz ve bu denizin ortasında hafifçe sallanan içi suyla dolu geleneksel bir Venedik teknesi ile tavandan sarkan bir cam merdiven ve duvara yaslı tek bir kürekten oluşuyor. Maaria Wirkkala'nın hırçın, tehlikeli ve karaya çıkmanın imkânsız olduğu bir deniz izlenimi yaratmak için kullandığı kırık cam parçaları, babası Tapio Wirkkala'nın 1960'ların ortalarından itibaren cam tasarımcısı olarak çalıştığı, Venedik'teki Murano Adası'nda bulunan Venini Cam Fabrikası'ndan geliyor. Venedik kanallarında sıkça görülen 'Karaya çıkmak yasaktır' uyarısından hareket eden Wirkkala, bu ifadeyi dünyanın birçok yerinde geçerli olan göçmen karşıtı tavırla ilişkilendiriyor ve göçmenlerin çoğu zaman trajediyle sonlanan tehlikeli deniz yolculuklarına işaret ediyor. Ne zaman? 'Maaria Wirkkala: Karaya Çıkmak Yasaktır' isimli yerleştirme, 23 Şubat'a kadar; Salı-Pazar saat 11.00-19.00 arası; Perşembe günleri saat 11.00-20.00 arası Arter'de ziyaret edilebilir. Nerede? Galerist 'Atsız Süvari' isimli kişisel sergisinde sanatçı Nazım Ünal Yılmaz, özne-nesne, insan-hayvan ilişkisini ele aldığı eserleriyle güç dengelerini sorgulayan bir görsel anlatı sunuyor. Avusturyalı şair H.C. Artmann'ın, 'Mantık dışı bir jest, layıkıyla yerine getirildiğinde, olağanüstü bir güzelliğin eylemine, evet, şiire dönüşebilir,' sözlerinden yola çıkarak bir sözcük bile yazmadan veya söylemeden de şair olunabileceğini, bunun için tek ön koşulunun poetik davranabilme yönünde olan isteğin varlığını vurgulamasından ilham alan Nazım Ünal Yılmaz, özne-nesne ilişkisini bir tartışmadan ziyade ironik bir şiir olarak okuyor. Bu bakış açısı aynı zamanda serginin adının da ilham kaynağı; 'Atsız Süvari', ipsiz cambaz veya boyasız ressam gibi özne-nesne ikilikleriyle şekillenen bir düşünsel sürecin ürünüdür. Ritmin ve rengin ön plana çıktığı eserler, ilk bakışta sezgisel Alman resim geleneğine yakın görünse de yakından incelendiğinde kompozisyonlar tıpkı bir kolaj gibi analitik olup anlam çıkartmak için izleyicinin imgeler ve tuvaller arasındaki sembolik ve kavramsal bağları görmesini umuyor. Galeri mekânına yayılan düzenleme, sergideki monolitik tuvalleri hem bireysel hem de toplu bir şekilde okunabilir kılıyor. Ne zaman? 'Atsız Süvari', 22 Şubat'a kadar; Pazartesi-Cumartesi saat 11.00-19.00 arası Galerist'te ziyaret edilebilir. Nerede? Art On İstanbul Sanatçı Ekin Kano'nun İstanbul ve Paris'te ürettiği resim, baskı ve seramik heykellerden oluşan 'Tereddüt Ettiğin Yer' adlı solo sergisi, gözeneklilik ve geçirgenlik temaları üzerinden manzara, beden ve farklı varoluşsal haller arasındaki geçirgen sınırları irdeliyor. Eserlerini ortaya koyarken çağımızın önde gelen filozoflarından Michel Serres ile anılan 'gözenekli oluş' (porous becoming) kavramını takip eden Kano, insanın evrensel deneyimlerle kurduğu teması, dokular, duygular ve atmosferlerle birleştirerek, solunum ve hareketin dünyayı yönlendiren bir güç olarak işlediği bir alan yaratıyor. 'İçinde bulunduğun her ne faaliyet olursa olsun, beden; sezgi, hafıza, bilgi, çalışma ve en önemlisi icat için bir araç olarak kalır,' diyen Serres'den ilham alınarak üretilen çalışmalar, bedenin, bilmenin, hissetmenin ve yapmanın temeli olarak var olsa dahi tam ve nüfuz edilemez bir yapı olmaktan ziyade geçirgen olmaları düşüncesinin ekseninde mekânlar ve kırışıklıklar, yakınlıklar, nüfuz etmeler ve karışımların sezgisiyle titreşiyor. Ne zaman? 'Tereddüt Ettiğin Yer', 11 Ocak'a kadar; Salı-Cumartesi saat 10.30-18.30 arasında Art On Piyalepaşa'da ziyaret edilebilir.

Esquire Sergi Rehberi Ocak’25

Yeni yıl hedefleri arasında sanatla bolca vakit geçirmek olanlar ve sezonunun kapılarını bir an önce aralamak isteyenler için şehrin en yeni sergilerini derledik.

1. “Affedersiniz ama sanat bir kodak fotoğrafı değildir”

Nerede? 1851.gallery

Ne zaman? "Affedersiniz ama sanat bir kodak fotoğrafı değildir", 18 Ocak'a kadar; Pazartesi-Cuma saat 10.00-17.00 arası; Cumartesi günleri ise randevu ile 1851.gallery'de ziyaret edilebilir.