İşgal altındaki İstanbul

İstanbul'un 1918'deki işgali şehrin en karanlık dönemi olarak bilinir. Kısa süren işgal sırasında meçhul bir Fransız askerinin çektiği fotoğraflar, yakında yayımlanacak Ali Serim'in Constantinople 1918 Konstantiniyye adlı kitabında gün yüzüne çıkacak. Kitaptaki fotoğraflar İstanbul'un karanlık günleriyle ilgili birçok bilinmeyeni ortaya koyuyor Yakından bir Sultan Vahdettin portresi Serim albümdeki Sultan Vahdettin fotoğraflarını da dikkate değer buluyor. Vahdettin'in çok yakından yaklaşık bir metre kadar yakınlıktan çekilmesinin nadir olduğunu hatırlatan Serim, 'Tabiri caizse resmen burnunun dibine girmişler. Anladığımız o dönem bu meçhul Fransız subay protokol kurallarını hiçe saymış' diyor. İşgalci plajda vatandaş izlemede Yıldız Sarayı Vakfı Mütevelli Heyeti Üyesi de olan Serim'in kitabında yer verdiği fotoğraflar birbirinden ilginç. Onun sevdiği ve ilginç bulduğu fotoğraflardan biri Florya Plajı'na ait. Serim'e göre de bu önemli bir belge: 'İstanbul'da plajdan denize girme kültürü işgal askerlerinin denize girmesiyle başladı. Bu noktada Willy Sperco'ya ait olan Yüzyılın Başında İstanbul adlı kitabı kaynak olabilir. 1867 yılında İstanbul'da irili ufaklı, 34'ü erkeklere, 28'i kadınlara ait 62 deniz hamamı bulunduğunu yazıyor. 20. yüzyılla birlikte deniz hamamlarının yerini plajlar aldı. İstanbul'un ilk plajı Florya'da açıldı. Florya sahilleri, 1920'lerin başında hareketlenmeye başladı. Kitaptaki Florya Plajı fotoğrafı önemli. Fotoğrafta, işgalcileri Florya Plajı'nda denize girmeye hazırlanırken, İstanbulluları da onları seyrederken görüyoruz. Fotoğrafın arkasına 1918 yılı not düşülmüş.' Uçaktan Sultanahmed Hayat bu mavnalara bağlı 'Eminönü'nde çekilen fotoğrafta da çok sayıda mavnalar dikkat çekiyor. Bunun gerekçesi o yıllarda meyve sebzeden kömüre kadar İstanbullunun tüm ihtiyaç sevkiyatının bu mavnalarla gerçekleşiyor olması.' Kadınlar ilgi odağı 'İşgal döneminde kadın fotoğrafları çokça çekilmiş. Çünkü, Avrupa edebiyatında Osmanlıdaki kadın haremden ibaret olarak ifade edilip, öyle biliniyordu. İstanbul'a gelen yabancılar, şehirde kadınları sosyal hayatta görünce çok sayıda kadını fotoğrafladıklarını net bir şekilde görüyoruz. Ayakkabısını boyatan kadın fotoğrafı da bu karelerden sadece biri.' Hayat bu mavnalara bağlı 'Eminönü'nde çekilen fotoğrafta da çok sayıda mavnalar dikkat çekiyor. Bunun gerekçesi o yıllarda meyve sebzeden kömüre kadar İstanbullunun tüm ihtiyaç sevkiyatının bu mavnalarla gerçekleşiyor olması.' İşgalcilerin cami ilgisi Bu fotoğrafta Bayezid Camii'nin işgal ordusundaki Fransız ve İtalyan askerlerince incelenmesini görüyoruz. Fransız askerinin bir diğer ilgi odağı da, Fatih Camii olmuş. Serim bunun nedenini caminin bulunduğu tepede I.Constantinus döneminde yapılan Havariyyun Kilisesi olması ve Bizans İmparatorlarının bu tepede gömüldüğüne inanılması olarak açıklıyor. Kitapta İstanbul'un uçaktan çekilmiş fotoğrafları da yer alıyor. Bu fotoğrafın olası hikayesiyle ilgili Serim 'Fransızlar o dönemde sık sık hava devriyesi yapıyor. Elimizdeki fotoğraf da muhtemel bu devriyeler sırasında çekilmiş' diyor.