Jaeger-Lecoultre fabrikasında bir gün
ılavuzumuz denge yayları için "Bunlar genel koleksiyonlarda kullanılan denge yayları, sondaki üçü de Jaeger-LeCoultre'ün limitli koleksiyonunda kullanılanlar," deyince bu detay karşısında da şaşırıyoruz. Kılavuzumuz, denge yaylarını anlatırken Master Grande Gyrotourbillon 3 Jubilee'den söz açıyor; bu saat, özel denge yayı yanında geçmişte cep saatlerinde kullanılan ve artık yok olan sanatlar arasında yer alan dövme işleminin (hammering) kullanıldığı bir saat. Grand Maison'un kuruluşunun 180. yılı anısına üretilmiş.
Mekanizma Üretimi Atölyeleri'nden sonra sırada Nadir Sanatlar Atölyesi (Ateliers de Métiers Rares) var. Saatler üzerine uygulanan mücevher işlemeciliği, oyma, iskeletleştirme, işleme ve saç kılı inceliğinde altın şeritlerin aralara çekilip üç boyutlu ve derinlikli görüntünün yakalandığı cloisonné, şeklin kadrana değil, metale oksitle uygulandığı ve görüntüsünü yüksek ateşten sonra aldığı grand feu gibi saatçiliğin geleneksel işleme yöntemlerinin hayata geçtiği yerdeyiz. Yüksek saatçiliğin yapıldığı fabrikalar, denebilir ki hiçbir parçanın, materyalin ham haliyle kalmadığı yerler. Bir Reverso modeline işlenecek elmaslar bile markanın özgün işlemelerine bürünüyor: Markanın kar manzarasına alışkın Joux Vadisi'ne öykünerek 'Kar İşlemesi' ve 'Kaotik Kar İşlemesi' adını verdiği desenler var örneğin. Kar İşlemesi'nin bir saate uygulanabilmesi için 1.703 elmasla 600 saat boyunca çalışılıyor. (10 saatin iskeletleştirmesi işlemi ise iki yılı buluyormuş!) Oymacılıktan ise daha sonra bahsetmek istiyorum: Birazdan acemice de olsa deneyeceğiz çünkü.
Elle çizilen desenin 'rose engine' adlı sivri uçlu aletle makineyle ya da başka bir metal üzerine tekrarlanan desenler halinde tek tek çizilmesi anlamına gelen guilloché desenini yapan, kadrana Van Gogh'un eserlerini, Botticelli'nin 'Venüs'ün Doğuşu' tablosunu çizen sanatçı ruhlu saatçiler bu bölümde yer alıyor. Toplam 30 kişiler, tarihi makineler ve saç kılı kalınlığında fırçaları kullanarak 'elleriyle' çalışıyorlar. Hata payları çok az, bu müthiş manzaraya bakarak sakince çalışmaları bu sebeple önemli. Her hata, boş bir kadranın yeniden 17 ya da 24 kez fırınlanmasıyla işe başlamak, bir kadranı da 17 günde tamamlamak demek çünkü. Büyük Komplikasyonlar Bölümü gibi bu bölümün çalışanları da usta çırak yöntemiyle yetişiyor ve yıllar boyu çalışarak deneyim kazanıyor. Guilloché işlemesini yapan uzmanlar sadece bu işle uğraşıyor. (Bunu her işi üstlenmemizi bekleyen çalışma dünyamızın anlaması zor, ama mükemmelliği sağlayan da bu anlayış.) Elbette en çok bu bölümden etkileniyorum; bir saat markası için çalışsam kendimi Nadir Sanatlar Atölyesi'nde geliştirmek isterdim.
Saat mekanizmasındaki sürtünmeyi azaltarak saatlerin ömrünü uzatan sentetik mücevherlerin ilk bölümde açılan boşluklara yerleştirildiğini görüyoruz. Markaların saatlerin tanıtımlarında örneğin '40 taş' diye yazdığını görmüşsünüzdür; saatin komplikasyonu, haliyle parça sayısı arttıkça bu taşlara daha da ihtiyaç duyuluyor. Jaeger-LeCoultre de komplike saatlerinde 75-85 arası yakut kullanıyormuş, en komplike saatinde 99 taş kullandığı bile olmuş.
Saati parlatmak, önemli aşamalardan biri. Çünkü en ufak metal parçası, saati bozabiliyor.