Saatler ve otomobiller: 100 yılın kısa tarihi

Hazırlayan Mehmet ÇELİK

Albert Einstein, 1905'te bilim tarihini değiştiren İzafiyet Teorisi'ni açıkladı. Uzayın üç boyutlu olmadığını söyleyen Einstein, uzay ve zamanın birbiriyle bağlantılı olduğunu ve dört boyutlu bir evreni oluşturduğunu gösterdi. "Aşırılıklar Çağı" olarak da tanımlanan 20. yüzyıldan günümüze pek çok şey değişti; saatler ceplerimizden çıkıp bileğimize yerleşti, otomobiller yollara çıktı, giydiklerimiz de tarihin hiçbir döneminde olmadığı kadar hızlı bir şekilde değişti. İnsan ve eşya birbirine daha çok bağlandı. Otostopçunun Galaksi Rehberi isimli kült kitabın yazarı Douglas Adams, Dirk Gently'nin Holistik Dedektiflik Bürosu romanında birbiriyle hiçbir ilintisi olmayan pek çok olayın aslında bağlantılı olduğunu uzay-zaman boyutunu kullanarak eğlenceli bir üslupla anlatır. Dirk Gently'nin heyecanla sürekli tekrarladığı bir söz hem bu kitabın hem de 20. yüzyılın özeti gibidir: "Her şey birbiriyle bağlantılı!"

20. yüzyıl da her şeyin birbiriyle bağlantılı olduğu bir çağdı; öncelikle savaşlar, sonra da mimarinin ve tasarım anlayışının gelişimi, saat ve otomobil tasarımını da dönüştürdü. Geçen yüzyıldan bugüne neler olduğunu özetle bir hatırlayalım.