Geleceğin mimarı: Bjarke Ingels daha büyük düşünüyor

Dubai, ilk Hyperloop 'Süpersonik tren' ulaşım sistemi için seçildi. Bjarke Ingels'in tasarladığı ve 2021'de tamamlanması beklenen sistemle, Dubai ile Abu Dhabi arasındaki 160km'lik yolun 12 dakikada alınması planlanıyor. Konum gayet uygun görünüyor: Dubai'nin kendisi hız ile tanımlanıyor. Biraz Disneyland biraz Blade Runner havası olan şehir, olanaksızlığın normalliğe dönüştüğü yer. Yedi yıldızlı oteller mi? Gayet kolay. Dünya haritası şeklinde, insanların yaptığı adalardan oluşan bir galaksi mi? Oldu bilin. Milenyumun başında, şu anda Burj Khalifa'nın durduğu yer şehir sınırlarının kilometrelerce ötesinde olup geleceği olmayan boş bir araziydi. Bugün ise Burj, yeni ve kendisine yeten bir şehrin 'evi'. Zira bu 'ev', hepsi zevkli bir şekilde süslenmiş; alışveriş merkezlerinden, apartman bloklarından ve lüks otellerden oluşan oldukça geniş bir kompleks olarak da düşünülebilir. Hyperloop'un karmaşık teknolojisinin nasıl fi ziksel bir forma dönüştürüleceğini anlatırken herkes kibarca dinliyor. Arkasında ışık şeritleri bir ekranda cezbedici bir şekilde yanıp sönerek Hyperloop One'ın potansiyelini gösteriyor. Öncelikle tahminen 12 dakikalık bir seyahatle (şu anda 90 dakikalık bir yolculuk gerekiyor) Dubai ile Abu Dhabi arası söz konusu. Ardından, Katar ile Suudi Arabistan ve devamında Singapur, İstanbul, Kahire, Madrid ve Londra düşünülüyor. 'Bu, zihinsel haritamızı tamamen değiştirecek bir geleceğin başlangıcı,' diyerek tamamlıyor sözlerini, Ingels; 'Yakınlık ve mesafeye, zaman ve uzaya yönelik anlayışımız bu yeni seyahat formu tarafından değiştirildikçe yalnızca şehrimizi değil aynı zamanda bölgemizi ve sonunda dünyayı da etkileyecek.' Seneler önce kültürel kuramcı Charles Jencks; Frank Lloyd Wright ve Michael Graves gibi öncü Amerikan modernistlerinin sınırsız iyimserliğini (ve belki de sınırsız fırsatçılığını) açıklamak için 'sonsuz uzayın kralları' ifadesini buldu. Esquire The Big Black Book'un fotoğrafçısı kameralarıyla ilgilenirken Burj'un en yüksek terasında iPhone'una bakan Bjarke Ingels, bu adamların akla en yakın olası varisi olarak gözüküyor. Herhangi bir standarda göre bu oldukça olağanüstü bir başarı hikâyesi. En olağanüstü bölümüyse muhtemelen son 12 aydı. İlk olarak Big ilk New York projesi olan Via 57 West'i tamamladı. Bu, Hudson Nehri'nin kıyısındaki araziden keskin bir şekilde yükselen eğri ve piramide benzer bir kule. Bir gecede şehrin hakkında en çok konuşulan binası haline geldi ve her şey plana göre giderse önümüzdeki günlerde göreceklerimiz için ancak bir ön program olarak hatırlanacak. Stüdyo, şehir için daha birçok gökdelen teklifi sundu (daha önceden bahsettiğimiz, Big'in sayesinde manşetlerde Sir Norman Foster'ı geride bıraktığı Dünya Ticaret Merkezi kulesi de bunlara dâhil). Stüdyo, Washington Redskins için yenilikçi bir stadyum ve Los Angeles'ın gelecek vadeden sanat bölgesinde geniş, çeşitli alanlarda kullanılabilecek bir gelişim için teklifte bulundu. Ayrıca, yakın zamanda Manhattan'ın alt yarısının tamamı etrafında bir halka oluşturacak sele karşı savunma ve eğlence dinlence alanı yaratacak Dryline için federal fonun ilk kısmını aldı. Big'in sektörün birinci ligindeki hızlı kariyeriyle ilgili herhangi bir şüphe oluştuysa, Ingels'in geçen sene kariyerinin en prestijli görevlerinden birini aldığını belirtmek lazım: Londra'daki Serpentine Gallery'nin yıllık Yaz Pavyonu'nu tasarlamak. Böylece Hadid, Jean Nouvel, Peter Zumthor ve Toyo Ito'nun dâhil olduğu mimari efsanelerinin arasına katıldı. Onlara bu görevin verildiği ortalama yaşa bakarsak karşımıza 61 çıkıyor. Hadid mimarlık alanında revaçta olan bir yıldıza en yakın şeyse, Ingels için bir süpernova diyebiliriz. Ingels'in tasarladığı aydınlatma, mobilya ve ev ürünlerini satın alabilirsiniz. İki tane çok satan kitap yazdı ve imza günleri ile konuşmaları uzun sıralar oluşturuyor. İletişimden sorumlu elemanı 'Onu Çin'de görmelisiniz,' diyerek gülüyor. 'Herkes 'Rickyyy Martinnn!' diyerek çıldırıyor.' Çevrimiçi ortamda Ingels'in yaklaşık 230.000 adet olan Instagram takipçisi onun her hareketini görüyor. Burada mimariden egzotik tatil lokasyonlarına ve Lady Gaga ile Martha Stewart'tan çeşit çeşit Lannister ve Stark üyesine kadar (Ingels, 'Game of Thrones' yıldızlarından Danimarkalı Nikolaj Coster- Waldau ile yakın arkadaş) değişen eklektik bir ünlü karışımını görebiliyorlar. 'Alanda gördüğüm herkesten daha iyi bir şekilde bağ kuruyordu. Biri onu mesleğini yapmak yerine kült olduğu yönünde eleştirmişti. Ama ben onun yanında eğitim verdim ve yeni neslin tamamının ondan hoşlandığını gördüm. Bu da onun tasarlama yeteneği, iletişim kurma yeteneği ve oluşturduğu ofi s kültürüyle (Google'daki kişilerin hakkında konuştuğu şeyler) alakalı: mutlu tesadüfl er ve yaratıcılık. Oyun oynuyoruz, bira içiyoruz, dağlara tırmanıyoruz; ancak mimarlık da yapıyoruz. Bence bunu ofi ste görüp hissediyorsunuz,' diyor Kara. Harika görseller nadiren harika binalara dönüşür. Resim ne kadar gösterişliyse gerçeği genellikle o kadar yavan olur. Parıldayan fanteziler sızıntılara ve inşaatı yapanların hatalarına yol açar, gündüzün affetmeyen ışığının altında yok olur. Bu özellikle çok trend olan dış yüzeylerle süslenmiş, maksimum yoğunluktaki kutuların doldurduğu ticari alanda geçerlidir. Ingels, geliştiricilerin onunla birlikte çalışmak için peşinden koşmasını sağlayarak dünyayı fethetti ve o projelerin de kendi şartlarında olmasını sağlıyor. Serpentine Galleries'in sanat yönetmeni Hans-Ulrich Obrist geçen sene pavyon projesinde Ingels ile çalıştı ve onu kariyerinin başından beri tanıyor. 90'lı yıllarda Rem Koolhas'ı ziyaret ettiğinde tanışması gereken ilginç ve yeni tasarımcılar olup olmadığını sormuş. 'Rem beni Bjarke'de dâhil olmak üzere birkaç kişiyle tanıştırdı. Ondan gerçekten çok etkilendim. O zamandan beri hep iletişim halinde kaldık. Onun nasıl düşündüğünü görebiliyordum. Büyük irade, büyük hırs.' Duruyor ve söylediği şeyi düzeltiyor: 'Hayır, azim. Sahip olduğu şey hırs değildi.' Mimarlık farklı kişilere farklı şeyler ifade ediyor. ''Mimari' ve 'mimar' kelimelerine bayılıyorum,' diyor, Ingels. Hyperloop One lansmanının üzerinden bir saat geçmiş ve bir takside Dubai Havaalanı'na doğru gidiyor ve sözlerine şöyle devam ediyor: 'Kesinlikle yaptığımız şeyin form vermek olduğunu düşünüyorum. Bu geleceğe form verme fi kri kulağa oldukça güzel geliyor. Bir şeyin sınırında olmakla ilgili en güzel şey, yeni olasılıkların ortaya çıkabileceği bir sınır olması. Bir tasarımcı olarak, daha önce form verilmemiş bu olasılıklara form verme kapasitesine sahipsiniz. Bu harika bir şey. Gelecekle ilgili beğendiğim şey, onu bu kadar harika kılan, teknolojinin gelmesiyle birlikte hemen doğal karşılanması. Louis CK'nın her şeyin harika olması ve herkesin nankör olmasıyla ilgili harika bir hikâyesi var. Duydunuz mu bilmem? Bir gün bir uçakta otururken 'Havadayken Wi-Fi bağlantısını kullanabiliyorsunuz' diyorlar. 'Vay, bu harika!' diye düşünüyor. Daha sonra uçak havalandığında çevrimiçi oluyorlar ve birden bire o da ne? 'İnternet bağlantısını kaybettik,' diyorlar. Adam birden 'Ne kadar da tipik!' diye sinirleniyor. Birden bire dünya size 10 dakika önce varlığından bile haberdar olmadığınız bir şeyi borçlu oluyor!' Bjarke Ingels'in şu anda en popüler mimar olduğu tartışmasız bir gerçek. Bu röportajı ayarlamamız birkaç ay sürdü. Bu süre içinde dünyanın çeşitli yerlerinde dolaşıyordu: İzlanda, Meksika, Fransa, Kaliforniya, İtalya, Kanada, Danimarka (burada Roskilde müzik festivali için şişme oyun parkı benzeri bir bar tasarladı) ve Burning Man festivali için Nevada'nın Black Rock Çölü. Dünyadaki belirsiz fi nansal duruma rağmen mimarlık alanı (en azından işin gözde mimarlar tarafı için) için oldukça fazla fırsat var. Uzak Doğu ve Birleşik Arap Emirlikleri yeni projelerle dolu. 'İşin aslına baktığınızda şu anda hâlâ Bjarke gibi insanların çok olmadığını düşünüyorum,' diyerek devam ediyor Kara; 'Zaha, Chipperfi eld gibi harika işler çıkaran insanlarla çalıştım. Ürettikleri binalar ve oluşturdukları süreçler nedeniyle Herzog & de Meuron benim dünyadaki favori mimari fi rmalarımdan biri. Ancak bu doğrultuda gittiğinizde onlar yok olduğunda disiplinin de yok olduğunu düşünüyorum. Sanırım Bjarke o alanı buldu. Onun mimari özelliklerini veya çalışma şeklini taklit etmek zorunda değilsiniz. Ancak onun güvenini ve topluluklara, belediye başkanlarına ve politikacılara ulaşabilme yeteneğini taklit etmeyi denemeniz gerekiyor. Mimar olarak bunları yapmazsanız disiplin açısından bir geleceğiniz olmaz.' Konuşmanın ortasında Ingels, New York'un Yaldızlı Çağı'nın en iyi mimarı olan, şatafatlı binaları kadar karışık aşk hayatı ve şok edici ölümüyle de meşhur olan Stanford White'tan bahsediyor. İşe bakın ki, White'ın daha az bilinen çalışmalarından biri olan heybetli bir Rönesans Uyanışı zamanından kalma elektrik santrali, Via 57 West'in sivri kenarının yanında (ve sözün gerçek anlamıyla gölgesinde) sessizce duruyor. Bu, çağların çakışmasını gözler önüne seriyor. Archigram'dan Peter Salter'a (hatta Koolhaas ve Hadid kariyerlerinin büyük kısmı boyunca) tüm zamanın en etkili tasarımcılarının bazıları çok az şey inşa etti. En verimlilerinden bazıları ise ortadan kayboldu. Sonuç olarak ister fi kirleri veya skandalları isterse de estetikleri ya da yalnızca harabeleri olsun, Ingels'ten ya da herhangi bir başka mimardan geriye kalacaklar bizim tamamen dışımızda. 'Şöyle komik bir durum var. Arada bir biri çıkıp 'Artık her şeyi başardığına göre şimdi ne yapacaksın?' diyor,' diyerek iç geçiriyor Ingels; 'Ben de 'Biz hiçbir şey başarmadık! Biliyor musun? Yapabileceğimi hissettiğim şeylere daha yaklaşmadık bile. Henüz dünyaya neleri başarabileceğimizi göstermediğimizi düşünüyorum.' Böyle diyerek programındaki bir sonraki durağa doğru yola çıkıyor: Kopenhag, Marakeş, Miami'deki Art Basel ve sonra Manhattan. O giderken arkasından esas sorunun Ingels'in Big mimarisinin dünyayı değiştirip değiştirmeyeceği olmadığını düşünüyorsunuz. Esas soru ise aslında şöyle: Şu anda başka herhangi biri onu yakalayabilecek mi?