Erkek moda sözlüğü
A’dan Z’ye modacıların dilinden düşmeyen kelime ve terimler...
Hazırlayan SIMON MILLS
İllüstrasyonlar DAMIEN FLORÉBERT CUYPERS
Derleme KAAN SANCAR
A
Ağır Bileklilik (Arm Party)
Özellikle orta yaşlardaki İngiliz erkeklerin, yaz başından sonbaharın ortalarına uzanan dönemde kollarına bileklik, bilezik, VIP kol bantları, yöresel festival boncukları gibi takılar takmaları.
Akışkan Cinsiyet (Gender Fluidity)
Erkeklerin kadın kıyafetleri; kadınlarınsa erkek kıyafetleri giymesine izin veren düşünce. Kadın ve erkek cinsiyetleri arasındaki sınırın bulanıklaşması, karma defileler, her iki cinsiyetten modellerin de aynı tarzda kıyafetler giymesini içeren yeni akıma verilen ad. Cinsiyetsizliğin şimdilerde, insanların nasıl giyineceğini belirtmek konusunda cinsiyet ayrımından daha ön planda olduğunu belirtelim. Çocuk kıyafetlerinde erkek çocuk-kız çocuk ayrımını kaldıran John Lewis de, bu akımın takipçilerinden biri ve son zamanlarda H&M gibi diğer bilindik moda markalarının da cinsiyetsiz koleksiyonlar ortaya koyduğunu söyleyebiliriz.
Anlık Müşteri (Instacop)
Popüler bir ürünü anında, üzerine düşünmeden satın alan müşteriler.
Arşiv Modası (Archive)
Bir zamanlar oldukça popüler olan fakat sonrasında gardıropların bir köşesine atılmış kıyafetleri yeniden kullanmak.
Athleisure
Savile Row terzilerinden ana caddede yer alan COS mağazalarına kadar birçok noktada bulabileceğiniz atletik-gündelik kıyafetler. 16 kat kaşmirden üretilen kapüşonlu sweatshirtler, lüks deri spor ayakkabılarla kombinlenen takım elbiseler ve fanila kumaştan asimetrik dikişlerle bir araya getirilmiş gri dar paça pantolonlar, bu akımın takipçisi kıyafetlere verebileceğimiz birkaç örnek. Yaklaşık 10 yıl önce başlayan bu akım, karışım modası trendini de ortaya çıkardı.
B
Bayramlıklarını Giymek (Gussied Up)
Abartılı derecede şık giyinmek. 1940'lı yıllarda İngilizlerin 'augusta' ya da 'augustus' olarak isimlendirdiği şatafatlı, süslü erkeklerin giyim tarzı.
BCBG
'Beau Cadre, Bon Gout', yani 'Yüksek Kalite, Yüksek Zevk' ya da 'Bon Chic, Bon Genre', yani 'İyi Stil, İyi Duruş' anlamlarına gelen kısaltma. Bu kısaltmanın tanımladığı kesimi; varlıklı, iyi eğitim almış ve karşısındakini kinayeli laflarla arsızca küçümseyen Parisli üst sınıf olarak nitelendirebiliriz.
Bella Figura
'Güzel figür' anlamına gelen tamlama, şehirli İtalyan erkeklerinin kaliteli yaşam felsefesine odaklanan, somut olarak olmasa da aynı anda her yerde var olabilen evrensel, ideal erkek figürünü tanımlar. Bunu belirleyen aktörler; etik, yürüyüş şekli, espri anlayışı, kendine güven, riayet, meşrep, oturma tarzı, şehvet, gülümseyiş, sigarayı tutuş şekli gibi tutum ve davranışlardır.
Binici Pantolonu (Breeching)
20. yüzyılın başlarına kadar kullanılan; o dönemde erkek çocukların çocukluk döneminden ergenliğe geçişini temsil ettiği düşünülen pantolon. Bu yıllarda bir erkek çocuğunun üniseks giysilerden pantolon ve binici pantolonu gibi daha erkeksi giysiler giymeye başlamasının önemli bir değişim olarak görüldüğünü belirtelim. Batılıların gözünde bu geçiş, ikiden sekiz yaşına kadar olan bir dönemde de gerçekleşebiliyordu.
Blucher Ayakkabı
Saya ve dilin tek parça deriden üretilip burunda birleştiği, bağcıkları ayak tarağının üzerinde yer alan, 'melon ayakkabıya' benzer, burnu yuvarlak hatlı bir ayakkabı türü.
C
'Cherbourg Şemsiyeleri' (Cherbourg's Umbrella)
Orijinal dili Fransızcada 'Les Parapluies de Cherbourg' olan Fransız-Alman ortak yapımı, toplumsal gerçekliği ön plana çıkaran operet. Jacques Demy'nin yönettiği 1964 yapımı filmde Catherine Deneuve'ün eşsiz oyunculuğu ve Michel Legrand'ın müziklerine rastlayabilirsiniz. Bu film, parlak renklerin kullanımı, oyuncuların giyimleri ve başrol Nino Castelnuovo'nun kusursuz mavi gömlek-kahverengi takım elbise kombiniyle birçok kişiye ilham vermişti.
Cholo Stili
Dennis Hopper tarafından yönetilen 1988 yapımı 'Renkler' filminde de görebileceğiniz Meksika kökenli Amerikalıların giyim tarzı. Çoğunlukla mahalle kavgaları, zorbalık ve silahlı soygunlarla adı anılan ve 'gangster' olarak tanımlanan bu grubun stili; bandana, saç filesi, beyaz fanila, diz hizasına kadar uzayan çoraplar, kargo pantolon veya uzun şort ve sadece en üst düğmesi iliklenmiş fanila kumaş gömlek gibi ögelerden oluşur. Bu stili, Vetements ve Yeezy gibi koleksiyonların da ilham kaynağı olarak görebiliriz.
Ç
Çıkartma (Drop)
Bir zamanlar tekdüze olarak görülse de şu anda revaçta olan 'sade kıyafetlerin sevkiyatı' anlamına gelen bir modacı/sokak modası terimi. Örneğin perşembe, Londra Soho'daki Supreme için 'çıkartma' günüdür. O gün, giyimleriyle birbirini andıran birçok kişi uzun kuyruklara girer ve telefonlarına bakarak yeni beyzbol şapkaları, sırt çantaları ve kaz tüyü şişme montlarını taşıyan araçların dükkâna gelmesini bekler.
Çorapsız (Sockless)
Deri ayakkabı ya da spor ayakkabı giyerken çorap giymemenin seçildiği bir trend. İlk olarak ABD'li üniversite öğrencileri tarafından yaz mevsiminde kullanılan trend, şimdilerde tüm yıla yayılarak hipster stilinin parçası oldu. Makosen ayakkabı, brogue ayakkabı ve spor ayakkabıyla uyumlu olan bu trend kot pantolon veya kumaş pantolonla tamamlanıyor.
D
-Dad
Duruma göre küçümseyici ya da yüceltici bir anlam kazanan bir ön ek. Jean gibi giysilerin, markaların veya belli grupların önüne eklendiğinde taraftarın, müşterilerin ya da destekçilerin çoğunlukla 40 yaş üzeri erkeklerden oluştuğu anlaşılır. Önceleri 'dad' markaları arasında sayılan The North Face, Columbia ve Patagonia'nın şimdilerde genç kesim arasında da revaçta olduğunu belirtelim.
Dikey Markalar (Vertical Brands)
Belirli bir kesime hitap eden niş giyim markaları. Bu markalar yatay pazarın tersine daha geniş ve odağın daha dışında olan kullanıcıya hitap eder.
Direkt (Directional)
Trend olan her akım için kullanılabilen yaygın, nazik ve her işi görebilecek bir kelime.
Dolaplama (Wardrobing)
Tasarımcı işi bir giysiyi alıp tüm etiketleriyle birlikte yalnızca bir kez kullanıp sonrasında iade etmek. Kurnazca ve büyük ihtimalle yasa dışı olan bu tutum genellikle internet üzerinden yapılan alışverişler sonrası sergileniyor.
Düzen Bozucu (Disruptive)
Modacılar arasında yeni yeni yaygınlaşan bir kelime. 2014-2016 yılları arasında oldukça kullanılan bu sözcük, Harvard Business Review'a göre az kaynağı olmasına rağmen büyük firmalarla yarışan küçük işletmeleri tanımlıyor. Temel olarak bu işletmelerin yaptığı, yenilikçi yaklaşımlar ortaya atmak. Örneğin müşteriyle defilede görülen kıyafetleri anında buluşturmak (Bkz. "Gördüğün Anda Satın Al."). Bu akım, Milano Moda Haftası'nda Instagram yıldızlarının ön koltuklara nasıl oturduğunu
da açıklıyor.
E
Ele Geçirmek (Hands On)
İngiliz bloggerların bir ürünü bilgisayar ekranlarında görmenin ötesine geçerek gerçek hayatta dokunma fırsatı bulmaları. "Bu hafta bloğuma göz attın mı? Pitti Uomo'da yeni Brunello Cucinelli koleksiyonunu ele geçirdim!" gibi.
Esans Kalıntısı (Dry Down)
Parfüm ya da tıraş losyonunun kuruduktan sonra erkeğin teninde bıraktığı hoş koku. Örnek bir konuşma: "Hımm… Tenindeki tütün, benzin ve tarçın esans kalıntıları çok seksi, Darren."
Espadril (Espadrille)
Bez veya pamuk kumaştan üretilen, tabanı jüt halat ve lastik olan günlük esnek ayakkabı. Fransızca 'espadrille', Katalanca 'esporto' kelimesiyle tanımlanan; Akdeniz'e özgü haşhaş benzeri sert bir çim bitkisinden yapılan ayakkabı anlamındaki 'espardenya' kelimesinden türetilmiş. Bu ayakkabı modeli, Andrew Ridgeley ve George Michael gibi isimler tarafından 'Wham!'ın altın çağlarında tercih edildi. Şu anda da 'The Only Way is Essex' gibi TV serilerinde bu ayakkabılara rastlanabilir.
Etik Erkek Giysileri (Ethical Menswear)
'Tüketim canavarlığı' olarak adlandırabileceğimiz ekolün tam zıttı olarak, tüketim üzerine düşünen erkekleri temsil eden akım. Bu moda akımını takip eden markalar, toprakta çözünebilen pamuk, kenevir ve bambu gibi organik maddelerden, çevresel sürdürülebilirliğe sahip giysiler üretir; üretim ve tedarik aşamalarını da son derece şeffaf bir şekilde yürütür ve tüketicisiyle paylaşır. Bu markaların giysileri uzun süre, yıllar boyunca dayanacak şekilde tasarlanır, hemen solup gitmez. Ayrıca, onarım servisleri de mevcuttur. Bu markalara örnek olarak Nudie Jeans, Patagonia, People Tree ve Finisterre isimlerini sayabiliriz.
G
Gob-şört (Gob Shirt)
Tişörtün atası sayılan denizci gömleğine verilen ad. Bu sözcük, Amerikan donanması arasında sık sık kullanılan denizci anlamına gelen 'gob' sözcüğünden türetilmiş. 'Gob'un aynı zamanda 'geveze' anlamına gelmesi de denizcilerin çenebaz doğalarını düşündüğümüzde bir tesadüf değil. Fransız donanmasının giydiği atletlerden esinlenerek yaklaşık 1913 yılında Amerikan donanmasına eklenen bu giysi, denizciler tarafından sıcak yaz günlerinde gündelik işleri yaparken giyilirdi. Sonraları ABD'li giyim devi Sears tarafından giysi olarak piyasaya sürüldü.
Gofre Kumaş (Seersucker)
Sıcak yaz günlerine uygun pantolon, ceket ve takım elbise yapımında kullanılan ince, genellikle çizgili, kırışık, pamuklu kumaş. Kırışıklıkları hava döngüsünü artıran kumaş, fazla terlemenin de önüne geçer. Mavi- siyah, pembe-beyaz, açık kahve-beyaz gibi renk çiftlerine sahip olabilen bu kumaş türünden üretilen ceket ve şortlar ABD'de kimi kesimler arasında oldukça yaygın.
Gorpcore (Gorpcore)
Çirkinlik modası. Normcore, yani; hızlı tüketime karşı normal giyinmeyi savunan akımın bir adım ileri götürülmüş hali. Gorpcore akımı, Columbia, The North Face, Teva ve Birkenstock gibi birtakım dayanıklı ve su geçirmez doğa sporu markalarının giysilerini bir araya getirmeye dayanıyor. Givenchy, Prada ve Lanvin gibi markaların da kullanıcılarını bu akımı takip eden serilerle buluşturduklarını ve bu akımın A$AP Rocky ve Drake gibi isimler arasında oldukça yaygın olduğunu belirtelim. Gorpcore'un bel çantasının da yeniden trend olmasını sağladığını söyleyebiliriz. Fakat bu kez bir farkla; vücudun ön tarafından, omuzdan asılarak.
Gotik-Ninja (Goth Ninja)
'Matrix'e benzer şekilde tamamen siyah, Rick Owens'ın fütüristik tasarımlarına benzer kıyafetler giyen erkekler.
"Gördüğün An Satın Al." (See Now, Buy Now)
Canlı yayımlanan defilelerde gördüğünüz kıyafetleri o an satın alabilmenizi sağlayan, yeni bir akım. Mağazalara toptan satış/mal satıcısı/perakendeci/müşteri döngüsünü yerle bir etmesiyle bilinir.
Groufit
Tamamen gri giyinmek. Bu tarz giyinmek şık bir görünüm sağlayabilir. Not: Ayakkabınız
gri olmamalı.
H
Hayran Ürünü (Merch)
Önceleri sevimsiz olarak kabul edilen fakat şu anda oldukça değerli görülen hayran kıyafetleri için kullanılan terim. Bu hayran kıyafetleri, üzerinde pop ya da rock müzik gruplarının isim veya logolarını barındıran tişört, sweatshirt ve şapka olarak ve genellikle konser girişlerinde satılır. 2000 ila 2009 yılları arasında modacılar tarafından da kopyalanan bu konsept, defilelerde Iron Maiden, Motörhead, Black Sabbah gibi nostaljik ağır metal müzik gruplarının logolarını barındıran birçok kıyafetle karşımıza çıktı ve özellikle Londra ve New York'taki hipster'lar arasında oldukça popüler oldu. Kanye West'in Madison Square Garden'daki 'Yeezy Season Three' gösterisi sırasında zirveye ulaşan akım, hayran gruplarının uzun kuyruklar halinde sanatçının ürünleri için sıraya girmesine neden olmuştu.
Hileli Bel Modası (Toxic Wasting)
Bir nevi gösteriş kesimi. Modacıların müşterilerin pantolonlarının bel kısımlarının gerçekte olduğundan daha dar olduğunu düşünmelerine neden olan imgeler kullanmaları. Obeziteyi normalleştirme adına atılan bu adım, müşterilerin gerçekte olduklarından daha zayıf olduklarını sanmalarına yol açıyor. Kimi markalarda bu fark 13 cm'yi bulabiliyor ve 38 beden biri 33 beden olduğunu sanabiliyor! Bu akımı kişinin gerçeklik algısını bozarak onu kandıran bir illüzyon olduğunu da söyleyebiliriz.
İ
İşçi Kıyafeti (Chore Clothing)
Belirli bir iş yapmak için özel olarak giyilen kıyafetler. Bu kıyafetler kapsamında dayanıklı pamuktan üretilen işçi ceket ve pantolonlarından bahsedebiliriz. Genellikle belirgin bir renk olan, mavi kantaron rengindeki kıyafetler, 1800'lerde ortaya çıkmış ve çiftçiler, zanaatkârlar, otomotiv ve demiryolu işçileri tarafından giyilmişti. Şu anda hipster'lar tarafından tercih edilen kıyafetler, Folk, Oliver Spencer, Margaret Howell ve Vetements gibi tasarımcılarca günümüz erkek modasına da taşındı.
J
"J'adore"
Fransızca'da büyük çapta beğeniyi belirten ifade. Modacılar arasında bir eşya ya da birinin giyim tarzı beğenildiğinde kullanılır. Örneğin, "1975'te Antony Price'ın Roxy Music'teki tarzı mı? J'adore!" gibi.
Jean'in Laikliği (Jean Lay)
Jean pantolon paçalarının giyilen ayakkabıya göre katlanma şekillerinin değişebilmesi. Bu paçalar spor ayakkabı, bot veya klasik ayakkabılar için farklı görünümlerde karşımıza çıkabiliyor.
K
Kaban Tacirliği (Coat Slinging)
Kendine güvenen kişilerin omuzlarında hiç de hoş görülmeyecek biçimde kaban, bomber ceket ve kalın hırkalar taşıması. Bu tarzın, David Dickinson gibi gündüz kuşağı TV yüzleri ve Pitti Uomo'da 'The Sartorialist' bloğunda yer almak için gazetecilere görüntülenmek isteyen erkekler arasında yaygın olduğunu belirtebiliriz. 2015'te, New York Post, bu akımla ilgili şöyle bir yorumda bulunmuştu: "Ceketlerinizi omzunuza asmayı kesin, aptal gibi görünüyorsunuz (Haklıydılar.)." Bu tarzın daha kötü bir çeşidi ise hırkayı sırta atarak hırkanın kollarını göğüs hizasında bağlamak.
Kararlı Göz (Rock of Eye)
Bir ürünü bilimsel ölçümlerle ya da ölçer araçlarla değil kazanılan deneyim sayesinde tamamen göz kararı alınan ölçüler ile kesip biçebilen kişiler. Savile Row terzilerinin hiçbir ölçme aletine ihtiyaç duymadan içgüdüsel olarak ölçüleri tahmin edip kıyafetlerin hazırlanabilen kişilere taktığı lakaptır. Örnek cümle: "Pantolon terziniz 41 numaradaki Terry mi? Gerçekten kararlı bir göze sahip biri."
'Kids'
1995 yapımı, hipster cenneti olarak nitelendirilen film. Harmony Korine tarafından yazılıp Larry Clark tarafından yönetilen bu filmde Chloë Sevigny oynuyordu. Üzerinden 20 yılı aşkın süre geçse de filmde yer alan yalın, kullanışlı, ikinci el dükkânlarında satılan ucuz ürünlere benzer kıyafetler giyen kaykaycı çocukların stili bugün de trend.
Kravatın Darbesi (Coup de Tie)
Normal şartlarda stili tamamlayıcı bir aksesuar olan kravatın ipleri ele alarak erkeğin stilini belirleyici bir unsur haline gelmesi.
M
Mimari Moda (Architecture)
20. yüzyılı etkileyen mimari tasarımların modern giysilere yansıması ve bunu temsil eden moda akımı. Bu akımın erkek giysilerindeki yorumuna baktığımızda, öncelikle geometrik tasarımlar ve ölçeklemenin yanı sıra sert, erkeksi kalıpları vurgulayan ve mimari tasarımları andıran bir tasarım çizgisi karşımıza çıkıyor. Aslında bu akımı, 'tam anlamıyla vücuda oturan kesimin havalı yolu' ya da 'janti kesim' olarak nitelendirebiliriz.
Minimalist Stil (Steez)
Basitlikten esinlenen stil. Uniqlo ve COS gibi markaları bu akımın destekçisi olarak gösterebiliriz.
Miras Marka (Heritage Brand)
El işçiliği ürünü, geleneksel, nostaljik, köklü, aile işi… Bu ve bunlar gibi tanımların her birini sağlayan markalar. Dayanıklı ve kullanışlı kanvas kumaş içerisinde veya devetüyü rengi ambalajda sunulmak, bir ürünün bu bahsettiğimiz markalar tarafından satıldığının da bir göstergesi. Filson, Carhartt, Red Wing Shoes gibi markaları örnek olarak gösterebiliriz.
Mücadeleci Marka (Struggle Brand)
Yoksul kenar mahallerde doğan, pazarlama ve marka değerleri hayatın zorluklarına odaklı ve bunu tasarladıkları ürünlere yansıtan markalar. Örneğin, Shinola.
O
Ortak ya da Karma Defile (Co-ed Fashion)
Karma eğitime, yani kadın ve erkeklerin bir arada eğitim gördüğü okullara benzetebilecek defile düzeni. Hem erkek hem de kadın koleksiyonlarının aynı defilede, karışık olarak görücüye çıkartıldığı bu düzen, yakın zamanda Burberry, Gucci ve Vivienne Westwood gibi markalarca kullanıldı. Modern, açık görüşlü ve cinsiyetten bağımsız olarak tanımlanan bu defile düzeni, moda endüstrisinin değişime ne denli açık olabileceğini de ortaya koydu. Aslında, ustaca planlanmış kurnaz ve masrafları azaltan bir düzen olduğunu da belirtmeliyiz.
