"Soylar" belgeseli gösterimde

Hazırlayan Emrah SAKA

Anketlerde "televizyonda hangi programları izlersiniz? "sorusuna verilen en havalı yanıt "belgesel" dir. Ancak gerçekten belgesel izleyince bir şeyler öğrenmenin keyfi de asla tartışılamaz. Doğa belgesellerinin arasında farklı bir yeri olan Planet Earth serisinden sonra şimdi de çok konuşulacak SOYLAR (DYNASTIES) belgeseli dünya üzerinde 100'den fazla ülkede gösterimde. 5 ana bölümden oluşan belgeselin yapımcısı Rupert Barrington ve BBC'nin Orta Doğu ve Akdeniz'den sorumlu başkan yardımcısı Natasha Hussein ile konuşma şansı yakaladık.



İlk bölümde Şempanzeler ve liderleri David'in öyküsünü izledik. İzlerken bazen "Maymunlar Gezegeni" filmlerini seyrettiğinizi düşündürecek kadar iyi kurgulanmış bir belgesel "Soylar". Bu arada Andy Serkis'in de maymunları iyi gözlemlediğini bir kez daha farkediyoruz. Öğrendiğimize göre bu aileyi iki yıldan fazla bir süre takip etmişsiniz. Bunu nasıl başardınız?

Rupert Barrington: Yaklaşık 10-12 çekim oldukça zor oldu. Şempanzeler çok hızlı hareket ediyorlardı. Yapımcı ekibinde onlarla birlikte koşarak hareket etmesi gerekiyordu. Ancak sahada çok doğru bir ekip ile çalıştığımızı biliyorum. Aslanlarla çalışırken otomobil kullanabiliyorduk. Örneğin Penguenler bölümünde 11 ay boyunca eksi 60 derece sıcaklıkta insanlardan tamamen uzaklaşmış ve sadece penguenlere kendini adamış insanlar vardı. Şempanzelerle ilgili belgesel çekmek isteyen pek çok ekip vardı ama çok mümkün olmamıştı. Sanırım kendini adamış bir ekibimiz olduğu için yapabildik.

Böyle bir belgesel yaparken hangi zorluklarla karşı karşıya kaldınız?

Rupert Barrington: Çekimler sırıasında pek çok fiziksel zorluklar yaşadık. Sahada günlerde yürümek, koşmak ve araçlarla takip oldukça zordu. Editoryal güçlükler de yaşadık. Iki yıl botunca bu canlıları takip ettik ve filme aldık. Ve BBC One televizyon kanalına gönderdik. Bu görüntülerin işlenmesi aşaması en çok zorlandığımız bölümdü. Bu hayvanlar büyük topluluklar halinde yaşıyorlar. Ve uzun bir süre çekim yapmamıza rağmen yansıtacak hiçbir şey bulamadığımız zamanlar oluyor. İki-üç ayda biri hunharca öldürülüyor. Ayrıca çekim yaptığımız yerlerde politik ve ulusal bazı problemlerle de karşılaştık. Şempanzelerle ilgili bölümü hazırlarken Senegal'deki son Ebola salgını da işleri olumsuz yönde etkiledi. Ne kadar çekim yapsak da bir sonuca ulaşma durumunun olmayışı da her zaman yaşadığımız bir endişeydi.

Natasha Hussein: Ancak BBC Belgesel ekibimiz bu surumları her zaman yaşadıkları için oldukça hazırlıklılar. Son derece profesyonel ekiplerle çalışıyoruz. Bu şekilde çığır açan belgeseller yapabiliyoruz. Öyküler her zaman bir bütünlük taşıyor.

Çekimlere nasıl hazırlandınız? Biraz belgesellerde " kim kimdir?" konusunu konuşalım mı? Örneğin söz konusu canlılar birbirlerine çok benziyorlar. Onları nasıl tanıyabildiniz? Çekim yaparken mi yoksa sonrasında mı? Birlikte çalıştığınız uzmanlar var mıydı?

Rupert Barrington: Evet uzmanlarla çalıştık. Şempanzeleri 20 yıl boyunca izleyen uzmanlarımız vardı. Bir kere onları gözlemlediğinizde yüzlerindeki ve bedenlerindeki izleri, fiziksel yapılarını ve davranışlarını farkediyorsunuz ve tanımlamak kolaylaşıyor. Her canlı için özel bir föy tutulup, özellikleri yazılıyor. Yaban köpeklerini ayırt etmek çok zordu. Benekleri birbirinden farklıydı. 91 değişik yaban köpeği tespit ettik ve hepsini tek tek tanımamız gerekiyordu.

Peki ya penguenleri nasıl ayırt ettiniz?

Rupert Barrington: Onları ayırt etmek imkansızdı. O yüzden vazgeçtik. Onları ayırt edebilmemiz için 182 model arasında gidip gelmek ve odaklanmak gerekiyordu.

"Soylar" belgeseli 5 ana bölümden oluşuyor.Şempanzeler, Aslanlar, Kaplanlar, Penguenler.. Belgeselin tamamlanması için dört yıl çekim yapılmış. Neden bu hayvanları seçtiniz? Özel bir nedeni var mı? Örneğin başka şempanze grupları da var mıydı?

Rupert Barrington: En başa dönüp kim kimdir anlamamız gerekiyordu. Şempazelerin başrolünde oynadığı bu pembe diziyi çözümlemek gerekiyordu. Öyküyü anlamak ve oluşturmak için bütün dinamikleri kavramak gerekiyordu. Afrika'da başka şempanze grupları da vardı. Senegal'de olanlar ise diğerlerinden oldukça farklıydı. Onların yaşadığı çevre çöldeydi ve zor koşullarda hayatlarını sürdürüyorlardı.Kurak mevsimde yiyebilecekleri çok fazla yiyecek yoktu. Ayrıca yaşam bölgeleri de oldukça büyüktü. Dolayısıyla diğer şempanze grupları ile karşılaşma şansları da düşüktü. Bu nedenle birbirine bağlı yaşıyorlar ve ayrılmıyorlardı. Örneğin Doğu Afrikada bir lider maymun grubunda 10 yıl iktidarda kalırken, Senegal'de zor şartlarda yaşan Alfa lider David 3 yıl grubuna liderlik edebilmişti.

Hangi " Soylar" size daha çok etkiledi? Aslanlar, kaplanlar, şempanzeler, penguenler?

Rupert Barrington: Buna yanıt vermek zor. Çünkü öyküleri birbirinden farklı. Örneğin aslanlar ve Penguenlerin yaşadıkları çok duygusal. Şempanzeler de öyle fakat onlarınki biraz gerilimliydi. John Wayne'in kovboy filmlerindeki gibi anlar vardı.

Efsanevi David Atteborough hakkında ne söyleyebilirsiniz? Çekimlerin başından sonuna kadar ekiplerle birlikte miydi?

Rupert Barrington: Projeninin bütününde bizimle birlikte çalıştı. Söylecekleri konusunda oldukça titiz davrandı. Her cümleyi ve bilgiyi sorguladı. Belgeseli hazırlarken bizimde nasıl anlatılması ve yazılması konusunda çok yardımcı oldu. Sahada onunla özel çekimler yaptık. İşini çok iyi bilen ve yol gösteren bir insandır. Bir efsanedir.



Belgeselin ardından başka çalışmalar da olacak mı ? Dünyada kaç ülkede gösterimi yapılıyor?

Natasha Hussein: 120 ülkede izlenebiliyor. BBC Earth kanalı bunun yanısır pek çok platformda da izlenebiliyor. Bu şekilde tüm dünyada milyonlarca kişi belgeselleri izleyebiliyor. Planet Earh serisi yaklaşık 1 milyar kişi tarafından izlenmişti. Aynı başarıyı " Soylar" belgeselinde de yakalamak isteriz. Bir sonraki basamak için şu anda çalışmalar ve planlamalar yapılıyor. Serengeti'deki canlıları ekrana getirmek için hazırlıklarımız devam ediyor. Herşey yolunda giderse 2019 yılında izlenebilecek. Ayrıca Belgesellerimizin öncesi ve sonrası anlatan pek çok yapım var. Keza kitaplar ve DVD setleri de. Sanal gerçeklik uygulamaları ve Oculus ile de üç boyutlu izlenme olanakları da sunuluyor.

Bu belgesel serisinin diğerlerinden farkı nedir? Bir belgesel seyircisini dah ilk dakikadan yakalamak zor. Yeni bir şeyler gerekiyor. Sizin fikriniz nedir?

Bu seri diğerlerinden farklı çünkü öyküler çok farklı. Burada her grup canlının hayatlarının uzun bir zaman diliminde tüm detaylarına şahit olmak mümkün. "Soylar" belgeli daha çok memeliler üzerinde yoğunlaştığı için bizlere daha yakın gelecektir.

İstatistiklerle Soylar Belgeselinin İlk Bölümü

• Sahadaki çalışmalar 309 gün sürdü
• Şempanzelerin görüntülenmesi sadee yürüyerek ve koşarak yapıldı. Araç kullanılmadı. Şempanzelerin 93 km2 bir alanda hareket ediyorlardı.
• İki yıl boyunca her gün en az üç ekipman kırıldı
• 2400 kilometrelik bir yolculuk yapıldı.
• En uzun yürüyüş 24 km idi. Günde ortalama 12 km lik yol yapıldı.
• Her gün 80 kg lık ekipman sırtlnarak yola çıkıdı.
• Çekimler süresince 3000 litre su tüketildi
• Çekim ekibi 3 farklı hastalığa yakalandı.
• Şempanzeleri görüntülemek için günde 9 saat beklemek zorunda kalındı

BBC Earth kanalında yayınlanan belgeselin gösterim günleri ve saatleri ise şöyle
1. Bölüm - Chimpanzee
- 22 Kasım, Perşembe – 00:00 // Prömiyer
- 23 Kasım, Cuma – 18:10 // Birinci tekrar
- 24 Kasım, Cumartesi – 20:00 // İkinci tekrar
2. Bölüm – Emperor (Penguins)
- 29 Kasım, Perşembe – 00:00 // Prömiyer
- 30 Kasım, Cuma – 18:10 // Birinci tekrar
- 1 Aralık, Cumartesi – 20:00 // İkinci tekrar
3. Bölüm – Lion
- 6 Aralık, Perşembe – 00:00 // Prömiyer
- 7 Aralık, Cuma – 18:10 // Birinci tekrar
- 8 Aralık, Cumartesi – 20:00 // İkinci tekrar
4. Bölüm – Painted Wolf
- 13 Aralık – 00:00 // Prömiyer
- 14 Aralık, Cuma – 18:10 // Birinci tekrar
- 15 Aralık, Cumartesi – 20:00 // İkinci tekrar
5. Bölüm – Tiger
- 20 Aralık – 00:00 // Prömiyer
- 21 Aralık, Cuma – 18:10 // Birinci tekrar
- 22 Aralık, Cumartesi – 20:00 // İkinci tekrar

Hepsi ve daha fazlası için Esquire Türkiye Ocak sayını bekleyin!