Ateş bacayı sarınca

Yazı: Adil UÇAR

Benjamin Franklin'in ABD -ve dünya- tarihine olan etkisi tartışılmaz. Bilim adamı, matbaacı, yazar, mucit veya siyaset adamı kimlikleriyle gerçekleştirdiği icat/eylemleri, fi kir dünyasına kattığı zenginlik kuşkusuz çok büyük. Zaten Amerikan sistemi de bu değerli şahsiyeti dünya üzerinde en çok dolaşan banknotun üzerine koyarak 'vefa borcunu' ödemiş durumda. Evet, Sayın Franklin bugün 100 dolarlık banknotun üzerinden herkese bakıyor. Dolaşımdaki 10,8 milyar dolar değerindeki 100'lükten bahsediyoruz! Bugünlerde Franklin, özellikle gelişen ülkelerin canını çok sıkıyor. Zira soydaşları 2008'den bugüne kadar devam eden krizde artık son aşamaya geçtiklerini, bu nedenle ABD faizlerini artırmaya başlayacaklarını söylüyor. Böylece dolar, bütün dünyada değer kazanıyor. Dolar endeksi DXY sadece bir ayda yüzde 3,6 artış sağladı. Yatırım ve ticaret ile uğraşan herkes nefesini tuttu ve aralık ayında yapılacak Fed toplantısını bekliyor. Faiz artarsa dolardaki yükseliş devam edecek, yani yerel para birimleri değer kaybedecek. Özellikle ithalat rakamları yüksek olan ülkeler daha doğrusu yani gelişenler için bu durum büyük sorunları da beraberinde getiriyor.

Dolar ve ticaret analizini ekonomi dergilerine bırakırsak dolardaki yükselişin yatırımcı penceresinden getireceği en önemli sorunun stratejilerde yapılması gereken değişiklikler olduğunu görüyoruz. Dolar kuru geçen ay 3,11 liraya çıkarak rekor kırdı ve siz bu yazıyı okuyana kadar da rekorun üzerine çıkma ihtimali var. Ancak bu yükseliş açıkçası hiçbir sürprizi barındırmıyor. Doların değer kazanmasının temelinde ABD faiz artışı ve Türkiye'nin içinde bulunduğu jeopolitik ortamdaki kargaşa yatıyor. Son bir yıldır, dolardaki artışın devam edeceğini ve yatırım stratejilerinin bu temel veri ile şekillendirilmesi gerektiğini savunuyorum. Bu son yükselişte olduğu gibi özellikle döviz hareketlerinde küresel konjonktür ipleri ele almış durumda. Türkiye içinde gerçekleşen olumlu ya da olumsuz gelişmeler, kurlar üzerinde çok büyük etki yaratmıyor. Elbette yapısal reformlar gibi ekonomide yaşanacak temel ilerlemeler kur seviyeleri üzerinde ekstra pozitif katkı sağlayacak, ancak ABD'nin faiz politikasında değişiklik olmadığı ve yeni bir parasal genişleme olmadığı sürece dolar 'güçlü' kalmaya devam edecek. Bir noktada dolar/TL paritesi diğer gelişen ülke paritelerinden iyice ayrılacak; ancak henüz o noktaya -olumlu ya da olumsuz- gelmedik.

Yatırımın temel bir stratejiyle şekillenmesi gerektiğine ve 100 lira ya da 100 bin lira da olsa portföy mantığıyla yatırım yapılması ilkelerine gönülden inanıyorum. Özellikle riskli dönemlerde yatırıma ayırdığınız parayı farklı enstrümanlarda değerlendirmek, evet, belki getiriyi sınırlar ancak riski de dağıtır. Hazır dolardaki ateş bacayı sarmışken yatırım stratejilerini gözden geçirmek isteyenler için ufak bir çalışma yaptım. Sayfada yer alan tabloda, temel yatırım araçlarının yılbaşından 25 Ekim tarihine kadar olan dönemdeki getirilerini çıkardım. Ve üç ayrı portföy oluşturarak (basit hesaplarla) getirileri karşılaştırdım. Tablodan da açıkça görüleceği gibi çeşitlendirme yapmak bu tür dönemler için kazancınızı korumaya yardım ediyor. En azından enflasyonun üzerinde bir getiri sağlayabiliyorsunuz. Kendi risk algınıza göre ve profesyonellerden yardım alarak getirinizi çok daha yukarı çıkartabilecek 'basit' stratejiler oluşturabilirsiniz. Önümüzdeki ay 2017 stratejilerini incelerken daha detaylı örnekler vereceğim. Benjamin Franklin'in bir sözüyle yazıyı noktalayalım; "Biriktirdiğiniz bir kuruş, kazandığınız bir kuruştur (a penny saved is a penny earned)." Özetle, para biriktirin ve klasik, basit yatırım araçlarında portföy mantığıyla değerlendirin. Hâlâ riskli dönemlerdeyiz, korumanızı kaldırmayın.